Algemeen

Inleiding

Voor u liggen de jaarstukken 2020. De jaarstukken bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening. In het jaarverslag is per programma de verantwoording over het gevoerde beleid opgenomen. De paragrafen staan in het teken van de (financieel) beheersmatige aspecten die ten grondslag liggen aan het gevoerde beleid. In de jaarrekening wordt een financiële verantwoording gegeven. De gemeentelijke vermogenspositie komt tot uitdrukking in de balans. Daarnaast worden per programma de financiële verschillen tussen begroting en rekening toegelicht.

Hierna volgt eerst een algemene beschouwing over de inhoudelijke en financiële uitkomsten van de jaarrekening 2020.

Inhoudelijke en financiële ontwikkelingen

In de Perspectiefnota 2020-2023 zijn externe ontwikkelingen beschreven die van strategisch belang zijn in meerjarenperspectief. Hierna volgt de rapportage daarvan, verdeeld onder twee onderwerpen. Het eerste deel gaat in op ontwikkelingen waar de raad richtinggevende uitspraken over heeft gedaan (op anticiperen), voor de opstelling van de programmabegroting. Het resultaat daarvan wordt gerapporteerd. Het tweede deel gaat in op de vermelde ontwikkelingen in signalerende zin (raadsbesluit op termijn) met als vraag: “hebben deze zich voorgedaan zoals voorzien?”.

Ontwikkelingen "op anticiperen" (richtinggevende uitspraken)

	Richtinggevende uitspraken	Resultaten
1.	Toekomstbestendig onderwijs Verdere aanvulling op de eerder gevormde reserve.	In de begroting is aan de bestaande reserve een bedrag van € 500.000 toegevoegd.
2.	Plus OV (basismobiliteit) Verhogen van de bijdrage in de financiering van de gemeenschappelijke regeling Basismobiliteit.	De verhoging van de bijdrage is verwerkt in de begroting 2020-2023.
3.	VNOG Verhogen van de bijdrage in de financiering van de gemeenschappelijke regeling VNOG.	De verhoging van de bijdrage is verwerkt in de begroting 2020-2023.
4.	Lucrato Verhogen van de bijdrage in de financiering van de gemeenschappelijke regeling Lucrato.	De verhoging van de bijdrage is verwerkt in de begroting 2020-2023.

Ontwikkelingen "signaleren" (raadsbesluit op termijn)

	Geschetste ontwikkelingen	Stand van zaken
1.	Zorg en ondersteuning De gemeente ontvangt voor de overgenomen rijkstaken een budget. Het beroep dat inwoners doen op de gemeente in het kader van de Jeugdwet en Wmo neemt toe. De ontvangen budgetten blijken niet voldoende. Voor kostenbeheersing is de Transformatie-agenda opgezet.	Op de Transformatieagenda zijn aanvullende maatregelen nodig. Daarvoor is het project “grip-op-zorg” opgezet. Het project is erop gericht om met een aantal uit te werken maatregelen een ombuiging van € 1 miljoen te realiseren over een periode van 4 jaar. De raad heeft voor het project een werkbudget beschikbaar gesteld.
2.	Beschermd wonen/ maatschappelijke opvang Apeldoorn voert als centrumgemeente deze taken voor de regio uit. Het nieuwe voorlopige verdeelmodel voor financiering leidt in 2021 tot een financieel nadeel. Dat leidt mogelijk tot bijstelling van beleid.	Het nieuwe objectieve verdeelmodel wordt parallel met de herijking van het gemeentefonds pas vanaf 1 januari 2023 geleidelijk ingevoerd met een overgangsregeling van 10 jaar. Tot de invoering blijven de bestaande afspraken uit het regionale financieel convenant van kracht.
3.	Onderhoud openbare ruimte De kosten voor onderhoud van de openbare ruimte stijgen structureel, met name bij wegen en groen. Dit als gevolg van klimaatverandering (warmte en droogte).	Bij de voortgangsrapportage zijn incidenteel kosten gemeld in het kader van onderhoud bomen. Voor de bestrijding van de eikenprocessierups is structureel meer geld in de begroting opgenomen. De stijgende kosten komen verder terug in onder andere het waterketenplan en het wegenbeleidsplan die in 2021 ter besluitvorming voorgelegd worden aan de raad.
4.	Verwerking afvalstromen De kosten voor de verwerking van verschillende afvalstromen stijgen fors. De afvalstoffenheffing zal doordoor stijgen.	De stijgende verwerkingskosten hebben een effect in de tarieven voor 2021, die in 2020 zijn vastgesteld.

Overige ontwikkelingen

	Overige ontwikkelingen	Stand van zaken
1.	Coronacrisis De coronacrisis heeft een grote impact op de samenleving. Het betekent aanpassen aan de RIVM-richtlijnen, minder bewegingsvrijheid. De coronacrisis treft de zorg, de economie en het maatschappelijk leven en leidt tot tal van ongewenste maatschappelijke effecten.	In de acute fase (voorjaar, zomer, najaar 2020) is geanticipeerd op de beperkingen en is door diverse activiteiten ondersteuning geboden aan de samenleving. Bij de begroting 2021-2024 heeft de raad een bedrag van € 5,4 miljoen beschikbaar gesteld om de effecten van de coronacrisis op de lokale activiteiten te beperken dan wel tegen te gaan.

Resultaten Programmaplan

Het programmaplan is deel 1 van de programmabegroting en geeft weer wat de gemeente wil bereiken en welke activiteiten daarvoor uitgevoerd worden. Het collegeprogramma is een belangrijk richtsnoer voor dit onderdeel van de begroting. De uitvoering van het collegeprogramma is daarom volledig en in meerjarenperspectief opgenomen.

De verantwoording van de uitgevoerde activiteiten vindt u terug bij de elf programma’s. Hieronder vermelden we een aantal speerpunten van beleid in 2020 die we verdeeld hebben naar pijlers waarop de programmabegroting is gebaseerd.

De coronacrisis heeft een belangrijke impact gehad op de uitvoering van de begroting, waardoor diverse activiteiten beperkt of op aangepaste wijze zijn uitgevoerd.

Sociaal

Het vrijwilligerscoördinatiepunt “EpeDoet!” is opgeleverd en biedt ondersteuning aan vrijwilligers en verenigingen.
Het ’Sport- en Beweegplan Epe 2020-2024: Samen voor de Sport!’ is vastgesteld.
Het project “Grip-op-zorg” is gestart om voorstellen uit te werken gericht op kostenbeheersing bij de uitvoering van jeugdzorg en Wmo.
Het integraal veiligheidsbeleid 2020-2023 is vastgesteld.

Ruimte

Er is een participatietraject uitgevoerd voor het opstellen van de omgevingsvisie.
Er zijn diverse woningbouwplannen gerealiseerd, zoals Ladderspost, Brézanlocatie, Klaarbeek en de Wielinklocatie.
Het geactualiseerde grondstoffenplan is vastgesteld en vervolgens gestart met de implementatie van de maatregelen.
Het concept Regionale Energie Strategie (RES) is opgesteld in de regio.

Economie

Met de diverse evenementenorganisatoren is onderzocht waar de behoefte ligt voor een gemeentelijk ondersteuningsaanbod.
De plannen voor de uitbreiding van het industrieterrein Eekterveld IV zijn opgeleverd.

Bestuur

Er is geanticipeerd op de gevolgen van de coronacrisis in de samenleving in de acute fase en gericht op de fases van overbruggen en herstel/stimuleren met namen op het sociaal-maatschappelijk en economisch domein.
Nieuwe ontwikkelingen doorgevoerd op het terrein van participatie, waaronder digitale inwonerparticipatie.
De verbouwing van het gemeentehuis is gestart.

Resultaat uitvoering programmabegroting

Voor 2020 waren 125 activiteiten gepland met als eindresultaat dat 66% daarvan is gerealiseerd.

Het percentage laat zich als volgt verklaren.
Het niet kunnen afronden van activiteiten in het geplande jaar is voor een groot deel veroorzaakt door de impact van de coronacrisis. Participatietrajecten liepen vertraging op of konden onvoldoende worden uitgevoerd. Daarnaast was er veel inzet nodig op corona gerelateerde activiteiten waardoor er prioritering op de geplande werkzaamheden nodig was. Voor een aantal activiteiten was er meer afstemming en overleg nodig met regio en/of provincie. Een aantal activiteiten zijn qua uitvoering vertraagd of verschoven als gevolg van een koppeling aan andere activiteiten, zoals de omgevingsvisie en het mobiliteitsplan in het ruimtelijk domein. Bij de voortgangsrapportage is aan uw raad gemeld dat een aantal activiteiten doorschuiven naar 2021.

Financiële beschouwing; resultaat analyse

Het boekjaar 2020 wordt afgesloten met een voordelig saldo van € 488.000. In het onderdeel Jaarrekening is per programma een financiële analyse opgenomen waaruit kan worden afgeleid hoe het resultaat tot stand is gekomen. Hierin zijn verschillen groter dan € 25.000 opgenomen, voor de baten en lasten afzonderlijk. Voor de salariskosten en de kapitaallasten is een totaalanalyse opgesteld, die in bijlage 1 en 2 bij deze jaarstukken is opgenomen. In een aantal gevallen is een (voor- of nadelig) resultaat op een beleidsveld, overeenkomstig de systematiek in de begroting, verrekend met een reserve. Daardoor heeft dit geen invloed op het uiteindelijke resultaat van de jaarrekening.

Het resultaat wordt in hoofdlijnen verklaard door nadelen die zijn ontstaan bij woningaanpassingen, scootmobielen, afval, juridische advisering en personeelslasten. Voordelen zijn ontstaan bij routegebonden en vraagafhankelijk vervoer, voor- en vroegschoolse educatie, algemene uitkering, onderbesteding van de ontvangen coronamiddelen, kapitaallasten, afrekening VNOG en de voorziening voor oninbare vorderingen.